Tuổi 15 là một độ tuổi không những nhạy cảm với các con mà còn cả đối với ba mẹ. Đây là độ tuổi mà tâm sinh lý của trẻ sẽ có những diễn biến vô cùng phức tạp và cũng là giai đoạn mà các bậc phụ huynh cần trang bị kiến thức để cùng con vượt qua. Hãy cùng Luật Trẻ Em Thủ Đô khám phá cách dạy con tuổi 15 và những lưu ý mà ba mẹ nên tránh trong giai đoạn này nhé!
Mục Lục Bài Viết
Tâm lý chung của các bé khi bước vào tuổi 15
Bước vào giai đoạn tuổi dậy thì, chắc chắn nhu cầu khẳng định cái tôi của con là rất cao. Tuổi 15 được xem là lứa tuổi nổi loạn của mỗi người. Song, có không ít ba mẹ lại không hiểu điều này và dẫn đến kiểm soát hoặc thậm chí cấm đoán con mình một cách thái quá. Bên cạnh đó, cũng có không ít các bậc phụ huynh lại ít quan tâm đến cảm xúc và không dành thời gian để trò chuyện thân mật với con. Đó là những lý do chính dẫn đến việc các con dễ bị cám dỗ bởi các mối quan hệ bên ngoài.
Bước vào độ tuổi 15 cũng là lúc ba mẹ cảm thấy đau đầu nhất và khó xử khi con bắt đầu có hành vi được coi là nổi loạn, chống đối. Theo các chuyên gia tâm lý về sự phát triển của trẻ vị thành niên thì tầm độ tuổi này được gọi là giai đoạn “nổi loạn và bất trị”. Đặc biệt, các bé trai thường bộc lộ sự nổi loạn rõ rệt hơn nhiều so với các bé gái.
Tuy nhiên, ba mẹ cũng không nên quá lo lắng vì đây là một trong những chuyển giao bình thường trong tâm, sinh lý của trẻ. Và một tin vui là đa số trẻ thanh thiếu niên đều có thể vượt qua được độ tuổi này một cách bình thường mà không có quá nhiều mâu thuẫn gay gắt với ba mẹ. Song, ba mẹ cũng nên quan tâm đến các con đúng cách để trẻ có thể tự tin trở thành người lớn.
>>>Ba mẹ có thể tìm hiểu thêm bài viết về Cách dạy con tuổi 16 hiệu quả nhất
Các phương pháp dạy con tuổi 15 hiệu quả.
Sau đây là một số phương pháp dạy con được chuyên gia tâm lý đưa ra để có thể giúp con vượt qua độ tuổi đầy rắc rối này:
1.Thiết lập mối quan hệ thân mật với con
Con trai thường sẽ rất ít chủ động chia sẻ cho ba mẹ nghe về cuộc sống thường ngày hay những tâm sự của mình. Tuy nhiên, nếu thấy bé không chủ động được trước thì ba mẹ nên là người chủ động bằng cách cố gắng tranh thủ những lúc con rảnh rỗi và nói chuyện nhẹ nhàng với con. Ví dụ như: kể về những rắc rối mà ba mẹ mắc phải, nhờ con tìm giúp một số công thức nấu ăn,… Lâu dần, điều này sẽ giúp ba mẹ hiểu được sở thích thầm kín của con cũng như tạo được niềm tin, khẳng định được việc bé có đủ năng lực để có thể giúp đỡ ba mẹ trong cuộc sống. Nếu con đã đặt niềm tin ở bạn, thì phụ huynh cũng sẽ nhận ra mình và con trai có rất nhiều điểm chung đấy.
2. Tôn trọng các quyết định của con
Ba mẹ nên chú ý độ tuổi này là lúc con rất muốn khẳng định bản thân, trẻ vị thành niên đang có suy nghĩ mình đã là người lớn và có đầy đủ quyền quyết định đến các vấn đề của bản thân. Vì vậy, ba mẹ lưu ý đừng áp đặt suy nghĩ của người lớn lên các quyết định hay các dự định của con. Thay vì đưa ra các quyết định thay con, hãy ngồi cùng con và cùng thảo luận cùng phân tích đưa ra các mặt lợi ích và những mặt trẻ sẽ đánh mất trong việc đưa ra quyết định của con. Hãy để trẻ tự đưa ra các quyết định khi đã có thể thông suốt các vấn đề trong quyết định đấy. Dần dần, bé sẽ học được cách phân tích tình huống và đưa ra được quyết định của mình một cách tốt nhất. Nhất là các bé trai sẽ có tính quyết đoán hơn nhiều so với các bé gái.
3. Hạn chế kiểm soát con cái
Một số gia đình, ba mẹ luôn có thói quen kiểm soát con cái quá mức. Nhất là trong giai đoạn độ tuổi 15, trẻ đang dần trở thành người lớn nên rất cần nhiều không gian riêng tư cho mình. Nhiều khi, các bậc phụ huynh không nghĩ rằng việc lập thời gian biểu cho con, hoặc tự ý sắp xếp công việc theo lịch trình cụ thể, không hỏi ý kiến mà bắt ép con mình làm theo với suy nghĩ muốn tốt cho con là một trong những sai lầm nghiêm trọng. Đây cũng là một trong những nguyên nhân chính khiến trẻ cảm thấy bất mãn, có biểu hiện chống đối, cãi lại. Vì vậy, hãy để trẻ tự đưa ra thời gian biểu của mình, ba mẹ nên chỉ nên đứng ra kiểm tra hay trợ giúp con xem xét các hoạt động của con có đủ khoa học, hay làm việc đủ hiệu quả hay chưa.
4. Tạo dựng một hình mẫu lý tưởng cho con
Trẻ thanh thiếu niên trong độ tuổi này luôn có một hình mẫu, biểu tượng riêng cho mình. Trẻ rất dễ bị ảnh hưởng bởi một hình mẫu lý tưởng như một siêu anh hùng, một người đàn ông lịch lãm, … như một diễn viên, một nhân vật tưởng tượng,… Trẻ sẽ dựa vào các hình tượng này để hướng bản thân mình đến gần với các hình tượng này nhất. Vì vậy, ba mẹ cũng cần xây dựng một biểu tượng trưởng thành đáng tin cậy để giúp trẻ có thể noi theo. Một sự thật thú vị là bất cứ đứa trẻ nào cũng sẽ thích các hình mẫu nhân cách mà được bạn bè đồng trang lứa hâm mộ, xem trọng và yêu thích.
Mọi hành vi xấu, mang tính phá hoại hình mẫu của con là không nên trong cách dạy con trai tuổi 15 và cả cách dạy con gái tuổi 15. Theo đó, ba mẹ nên ít để lộ các thói quen xấu của bản thân và tập sửa dần cũng như phải có một hình tượng ba mẹ đáng tin cậy trước mặt con cái. Ba mẹ nếu còn làm sai cũng nên nhận lỗi đừng giấu diếm trước mặt con vì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nhận thức cũng như cách đối xử với những người bên ngoài.
5. Tìm hiểu các mối quan hệ của con
Ba mẹ biết không, bẹn bè xung quanh con là những người tác động vô cùng lớn đến quá trình hình thành tính cách cũng như quyết định hành vi của trẻ. Ở độ tuổi này, trẻ sẽ tham gia vào các nhóm xã hội, nhóm bạn bè khác nhau nhưng đa phần là chung tiếng nói và sở thích. Trong một số trường hợp, suy nghĩ của bé và nhóm bạn sẽ đi ngược lại với gia đình nên xảy ra sự mâu thuẫn là điều khó tránh khỏi. Điều này làm trẻ cảm thấy mất cân bằng trong việc điều chỉnh các mối quan hệ của mình và đôi khi sẽ phản ứng gay gắt khi ba mẹ nói không tốt về những người bạn của con. Vì vậy, ba mẹ nên hiểu được những nhóm bạn của con có chung đặc điểm là gì, từ đó mới có thể trợ giúp con trong việc cân bằng các mối quan hệ của bản thân. Điều này vô cùng quan trọng, nhất là khi áp dụng cách dạy con gái tuổi 15.
6. Cùng trẻ khám phá bản thân mình
Việc thay đổi về mặt sinh lý khiến bé có nhiều suy nghĩ về cơ thể của mình hơn. Nhất là việc con sẽ quan tâm và chú trọng đến cơ thể của mình rất nhiều. Cũng vì đó, con sẽ bắt đầu lên mạng và tìm hiểu để giải đáp các tò mò về mặt sinh lý, nhất là ở đối với các bé trai. Với vấn đề này, ba mẹ không nên cấm đoán con quá mức cũng như phản ứng gay gắt mà nên cùng trẻ tìm hiểu các vấn đề tình dục hay sinh học cơ bản của con người. Các vấn đề tế nhị này cho dù có chút “nhạy cảm” nhưng lại rất quan trọng cho sự phát triển của trẻ cũng như nhận thức về tình dục, cách tự bảo vệ chính bản thân và cả cách giải quyết hay kiềm chế các bản năng tình dục của mình.
>>> Xem thêm: “Dạy trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân như thế nào?”
Đặc biệt, các cậu con trai sẽ đối xử với gia đình tương lai sẽ na ná như cách mà ba nó đối xử với gia đình hiện tại nên người cha trong gia đình nên là một hình mẫu lý tưởng nhất cho con noi theo.
7. Đừng quá quan trọng hóa vấn đề học tập của con
Với một số đứa trẻ tuổi 15 thì việc học tập không phải lúc nào cũng dễ dàng. Học tập và rèn luyện các môn học phụ thuộc rất nhiều đến khả năng tiếp thu của con. Vì thế, ba mẹ hãy cố gắng để trẻ tự định hướng lối đi cũng như các môn học mà trẻ yêu thích. Đừng bắt ép con trẻ trở thành một “cái máy học” hay ép con phải giỏi tất cả các môn. Việc đưa ra quá nhiều áp lực sẽ rất dễ khiến con rất trở nên căng thẳng và nổi loạn cực độ.
Nếu bé thích thể thao hay có những năng khiếu đặc biệt, hãy để trẻ được học tập và định hướng các nghề nghiệp trong tương lai liên quan đến những khả năng, năng khiếu đặc biệt này của con và ba mẹ hãy giúp trẻ có động lực để phát triển năng lực của bản thân nhé!
8. Thẳng thắn với con
Chủ động cung cấp cho con các thông tin về giới tính, tình dục một cách tế nhị, tự nhiên, khoa học và chính xác sẽ giúp trẻ hiểu ai trưởng thành cũng trải qua giai đoạn này. Có như vậy, con trẻ mới có cảm giác được quan tâm, tôn trọng và từ đó dễ dàng chia sẻ những thắc mắc không biết nên nói cùng ai.
Đặc biệt, mẹ và con gái tuổi dậy thì cần thường xuyên chia sẻ với nhau những kiến thức cơ bản để con gái có thể học cách tự bảo vệ và chăm sóc bản thân. Ba mẹ cũng nên đề cập cả những tai nạn hay nguy cơ bị xâm hại tình dục và rủi ro khi quan hệ tình dục,…
Ngoài ra, ba mẹ cũng nên bổ sung kiến thức về cách chăm sóc, vệ sinh thân thể cho bé như cách tẩy trang, trị mụn… để con có thể tự tin hơnDạy con tuổi dậy thì là một hành trình nhiều khó khăn nhưng cũng đầy thú vị. Đây là lúc mà bạn có thể chứng kiến sự thay đổi, sự trưởng thành của con nhiều nhất trong những năm đầu đời. Hi vọng những cách dạy con tuổi 15 của Luật Trẻ Em Thủ Đô sẽ giúp các bé có một hành trang vững chắc để bước vào đời và ba mẹ sẽ có thêm những kinh nghiệm dạy con đúng cách.