Phát triển kỹ năng tư duy sáng tạo không chỉ cải thiện nhận thức của não bộ mà còn tăng cường sức khỏe tinh thần và não bộ ở trẻ. Trong các bài viết tiếp theo, Luật Trẻ Em Thủ đô sẽ giới thiệu đến các bậc phụ huynh 7 cách giúp trẻ phát triển khả năng tư duy sáng tạo, kích thích trí tưởng tượng ở trẻ mẫu giáo một cách hiệu quả.
Mục Lục Bài Viết
Tư duy sáng tạo là gì?
Tóm lại, tư duy sáng tạo là khả năng suy nghĩ, đánh giá mà không bị ràng buộc bởi bất kỳ khuôn khổ nào nhằm khám phá những phương pháp giáo dục mới. Việc trau dồi tư duy sáng tạo sẽ kích thích bé khám phá thêm nhiều điều mới, hiện tượng mới, kết quả mới thay vì đi theo lối mòn cũ.
Cha mẹ có thể kích thích và rèn luyện tư duy sáng tạo của trẻ bằng nhiều cách khác nhau. Tuy nhiên, mục tiêu chung vẫn là ưu tiên cho trẻ tự do sáng tạo theo ý mình thông qua các hoạt động vui chơi và học tập.
Các phương pháp rèn luyện tư duy sáng tạo phù hợp với trẻ em
1. Rèn luyện tư duy giáo dục sáng tạo
Đây là một trong những phương pháp rèn luyện tư duy sáng tạo cần có sự kết hợp giữa gia đình và nhà trường. Những lúc rảnh rỗi, cha mẹ cũng nên rèn luyện tư duy sáng tạo cho con tại nhà. Nuôi dưỡng tư duy sáng tạo của trẻ rất đơn giản: Cha mẹ có thể để trẻ tự tìm ra ý tưởng của mình thông qua các trò chơi học tập và câu hỏi mở về thế giới xung quanh. Ngoài ra, cha mẹ cũng nên rèn luyện cho trẻ thói quen đọc sách về các chủ đề khác nhau, sau đó thảo luận, trò chuyện, tương tác với trẻ khi chơi,… để tăng tính tò mò, giúp trẻ phát huy khả năng sáng tạo.
Ví dụ: Một ứng dụng rèn luyện tư duy sáng tạo để giải toán cấp tiểu học, cho phép trẻ tự suy luận và tìm ra một hoặc nhiều cách giải các bài toán khác nhau. Cụ thể, khi thực hiện phép cộng và phép trừ, trước tiên cha mẹ có thể giới thiệu các phương pháp giải toán như bàn tính, số học ngón tay và các câu đố toán học cho trẻ và để trẻ tự sử dụng. Ngoài ra, cha mẹ tuyệt đối không được cho con đọc tài liệu tham khảo trước, đáp án trước, gợi ý trước.
Ngoài ra, trẻ cũng cần làm một số bài tập hàng ngày để kỹ năng suy luận và tư duy được rèn luyện tốt nhất. Theo thời gian, khả năng tư duy và sáng tạo của trẻ nhỏ sẽ ngày càng phát triển và hoàn thiện hơn.
2. Trò chơi “nếu thì”
Nếu không có nhiều thời gian, phụ huynh có thể vận dụng phương pháp này và cùng con chơi trò “nếu thì” mọi lúc mọi nơi với 1001 câu hỏi về thế giới và môi trường xung quanh. Ví dụ như:
- Nếu động vật có thể nói chuyện thì cuộc sống của con sẽ trở nên thú vị ra sao?
- Điều gì sẽ xảy ra nếu một ngày đẹp trời con nhìn thấy mưa sao băng?
- Nếu con mèo sủa gâu gâu và con chó kêu meo meo thì sẽ như thế nào nhỉ?
- Nếu con tự đi xe đạp được thì con muốn đi tới đâu đầu tiên?
- Nếu trái đất gần (hoặc xa) mặt trời so với vị trí hiện tại thì sẽ như thế nào?…
3. Học tư duy sáng tạo từ những sai lầm của bé
Đó cũng là một cách mới và hữu ích để suy nghĩ sáng tạo. Cha mẹ hãy nhân cơ hội này giải thích cho con hiểu con đã làm gì sai, từ đó đưa ra những giải pháp mới để khắc phục sai lầm đó, biết đâu những giải pháp này sẽ giúp con phát huy khả năng và tư duy sáng tạo. Ngoài ra, cha mẹ cũng nên động viên, khuyến khích để trẻ có thêm động lực cố gắng và nhìn mọi việc với góc độ tích cực hơn.
Ví dụ: Nếu trẻ không tập trung học bài mà chỉ chăm chăm “viết nguệch ngoạc” trên giấy, bạn có thể thử áp dụng những bức tranh do trẻ vẽ và cùng làm các câu hỏi. Ví dụ, trong lớp học toán, hãy thử thách con bạn vẽ con vật yêu thích của mình để thể hiện phép tính 4 + 5 = 9; giờ Việt Nam, cho con bạn vẽ theo chủ đề như bài thơ/bài tập đọc mà chúng đang học có thể rất hiệu quả!
4. Tăng cường hoạt động liên quan đến màu sắc
Các hoạt động liên quan đến màu sắc như vẽ tranh, decoupage, tập tô màu, pha màu nước, mặc quần áo cho búp bê… rất hiệu quả trong việc giúp trẻ phát triển tư duy sáng tạo. Vì vậy, cha mẹ nên đầu tư những dụng cụ phù hợp cho các hoạt động này để trẻ có thể thỏa sức vui chơi và sáng tạo. Hoạt động này cũng sẽ giúp trẻ thể hiện trí tưởng tượng của mình về thế giới xung quanh ở mức độ sáng tạo cao nhất.
5. Chơi nhập vai giúp phát triển tư duy sáng tạo “đạo diễn”
Nhập vai chắc chắn là trò chơi mà bé nào cũng yêu thích. Khi chơi trò chơi này, các bé sẽ được hóa thân thành những nhân vật mà mình yêu thích như chú công an, mẹ hoặc chị của búp bê, cô giáo,…
Trong quá trình chơi, trẻ được tự do sáng tạo những đoạn hội thoại, tình huống hay câu chuyện thú vị. Điều này không chỉ giúp trí tưởng tượng của trẻ bay cao hơn mà còn giúp hình thành ở trẻ những kỹ năng xã hội cần thiết (kỹ năng giao tiếp, lắng nghe, quan sát,…). Vì vậy, cha mẹ nhất định không được bỏ qua phương pháp nuôi dưỡng tư duy sáng tạo này, đó là mời bạn bè của trẻ đến chơi, mua thú bông, búp bê, dành không gian riêng cho trẻ tự do chơi, muốn gì thì làm!
6. Ngày mới, bài học mới
Thay vì học bằng những sơ đồ tư duy sáng tạo phức tạp, cha mẹ nên dạy con những kiến thức mới về nhiều chủ đề trong cuộc sống khi rảnh rỗi. Trò chuyện về một chủ đề nào đó với con và kể cho con nghe mỗi tối trước khi đi ngủ sẽ giúp con có thêm nhiều kiến thức bổ ích, giúp hỗ trợ tư duy sáng tạo và cùng con khám phá những ý tưởng, điều mới trong cuộc sống.
7. Học hỏi từ môi trường xung quanh
Các nhà nghiên cứu Đan Mạch đã phát hiện ra rằng môi trường tự nhiên không chỉ tốt cho sức khỏe tinh thần mà còn là yếu tố giúp cải thiện và phát triển khả năng sáng tạo của trẻ. Vì vậy, cha mẹ hãy nhớ tạo điều kiện cho trẻ vui chơi ngoài trời nhiều hơn, tăng trí tò mò, kích thích tư duy sáng tạo trong học tập và cuộc sống nhé!
Ví dụ: Trong thời gian dịch bệnh, nếu không thể đi du lịch xa, bố mẹ có thể cùng con trồng thêm cây xanh. Khi thực hiện, cha mẹ nên truyền đạt thêm những kiến thức liên quan như tại sao lá cây có màu xanh? Trồng cây để làm gì? Làm thế nào để chăm sóc cây để giữ cho chúng khỏe mạnh? …
3 yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển tư duy của trẻ mầm non
Di truyền
Yếu tố di truyền là thuộc tính sinh học của ba mẹ được ghi lại trong hệ thống gen và truyền lại cho thế hệ con cái. Tuy di truyền đóng vai trò là tiền đề cho sự phát triển tâm lý của trẻ nhưng nó lại là yếu tố ảnh hưởng rất nhỏ đến khả năng phát triển tư duy sáng tạo của trẻ.
Phương pháp giáo dục
Giáo dục là toàn bộ quá trình tác động đến trẻ để hình thành nên nhiều khía cạnh: tư duy, đạo đức hay các hành vi đúng đắn với sự vật, hiện tượng xung quanh. Không giống như yếu tố di truyền, giáo dục có vai trò quyết định chính trong việc hình thành và phát triển tư duy ở trẻ, cụ thể như sau:
- Thứ nhất, giáo dục cung cấp những kiến thức mà yếu tố bẩm sinh – di truyền không hình thành có sẵn, thậm chí nó còn có thể bù đắp những thiếu hụt do yếu tố di truyền gây nên.
- Thứ hai, giáo dục giúp phát huy tối đa những yếu tố khác nhau để hình thành nên tư duy, uốn nắn những phẩm chất tự phát do môi trường tạo ra theo chiều hướng tích cực.
Tính tích cực hoạt động của trẻ
Hoạt động chính là một phương thức hiệu quả tạo nên quan hệ tác động qua lại giữa bé và thế giới xung quanh. Ở giai đoạn mẫu giáo, tính tích cực hoạt động thể hiện rõ nhất trong việc trẻ sử dụng đồ vật, khám phá và tìm hiểu sự vật xung quanh. Cũng vì lẽ đó, tư duy của trẻ phát triển mạnh đến đâu phụ thuộc rất nhiều vào việc trẻ có tích cực tham gia các hoạt động trong cuộc sống hay không.
Tư duy sáng tạo có lợi ích gì?
Có 3 lợi ích chính mà tư duy sáng tạo sẽ đem lại cho trẻ, đó là:
- Mang đến sự tự do khám phá vô bờ bến, kích thích trẻ phát triển trí thông minh
- Giúp bé nâng cao nhận thức, học hỏi được nhiều kỹ năng và kiến thức mới mẻ
- Giúp trẻ trở nên tự tin hơn vào những ý tưởng của bản thân mình.
Ý nghĩa của tư duy sáng tạo
Đối với các em nhỏ, tư duy sáng tạo giúp bé làm chủ được vốn kiến thức, từ đó chủ động tìm tòi những điều mới, điều hay để giúp các em tự tin đối mặt với những thử thách. Ngoài ra, trẻ cũng sẽ dễ dàng đạt được những thành tựu cao hơn trong học tập và sự nghiệp sau này. Bên cạnh việc học hỏi, kỹ năng sáng tạo cũng giúp trẻ tạo dựng thêm nhiều mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè và những người xung quanh.
Bài viết trên đây, Luật Trẻ Em Thủ Đô đã giới thiệu cho phụ huynh 7 phương pháp giáo dục phát triển tư duy sáng tạo cho trẻ hiệu quả. Mặc dù đây là những phương pháp đơn giản nhưng ba mẹ cũng nên dành thời gian để cùng bé rèn luyện mỗi ngày để nuôi dưỡng trí thông minh và năng lực tư duy sáng tạo cho bé. Chúc ba mẹ thành công!