Việc dạy bé đọc chữ cái sớm là tốt song nếu không có phương pháp dạy trẻ đọc chữ cái đúng cách thì con sẽ rất khó tiếp thu. Vậy dạy trẻ học chữ cái như thế nào thì mới đúng cách? Những lưu ý nào cho ba mẹ khi dạy trẻ mầm non học chữ cái tại nhà? Hoặc dạy bé 3 tuổi học chữ cái có khác so với cách dạy bé 4 tuổi học chữ cái hay không? Tất cả những thắc mắc này sẽ được Luật Trẻ Em Thủ Đô giải đáp qua bài viết sau, ba mẹ đừng bỏ qua nhé!
Mục Lục Bài Viết
Học bảng chữ cái cho bé bao gồm những gì?
Bảng chữ cái tiếng Việt
Dạy bé bảng chữ cái tiếng Việt là bước đầu tiên. Như chúng ta đã biết, bảng chữ cái tiếng Việt bao gồm 29 chữ cái, được phân thành 2 loại chữ viết hoa và thường. Tuy nhiên, để dạy trẻ biết đọc sớm và tránh trường hợp “học vẹt”, ba mẹ nên giới thiệu trước cho con biết các nguyên âm, phụ âm cụ thể như sau:
- Nguyên âm đơn gồm: a; ă; â; e; ê; i; o; ô; ơ; u; ư; y.
- Phụ âm đơn gồm: b; c; d; đ; g; h; k; l; m; n; p; q; r; s; t; v và x.
- Nguyên âm đôi gồm: ia; yê; iê; ua; uô; ua; ươ
- Phụ âm ghép gồm: ph; th; tr; ch; gi; nh; ng; kh; gh.
Bảng chữ cái tiếng Anh
Bên cạnh việc dạy bé chữ cái của tiếng mẹ đẻ, ba mẹ cũng nên cho con làm quen với bảng chữ cái tiếng Anh bởi nó giống với bảng chữ cái tiếng Việt tới 80%. Bảng chữ cái tiếng Anh có đầy đủ 26 chữ cái. Trong đó có 5 chữ cái nguyên âm và 21 chữ cái phụ âm, bắt đầu từ A và kết thúc là chữ Z. Nếu có thời gian, ba mẹ hoàn toàn có thể dạy song ngữ cho con với 2 bảng chữ cái “aăâ” và dạy bé abc.
Phương pháp dạy bé học bảng chữ cái nhanh nhất
Lý thuyết “thụ đắc ngôn ngữ”
“Thụ đắc ngôn ngữ” là lý thuyết học và dạy ngôn ngữ rất kinh điển của giáo sư Stephen Krashen mà ba mẹ có thể áp dụng khi dạy bé tập đọc. Theo thuyết này, trong vòng 1000 ngày đầu đời, trẻ em có khả năng lĩnh hội ngôn ngữ rất nhanh. Đặc biệt, các bé còn có thể tiếp nhận một loại ngôn ngữ mới một cách tự nhiên mà không cần phải nỗ lực học tập quá nhiều như người lớn.
Để chứng minh lý thuyết này đúng, Stephen Krashen đã đưa ra ví dụ thực tế chứng minh như sau:
Một cô bé người Nhật không biết tiếng Anh đã chuyến đến ở gần nhà ông. Bé thậm chí còn chưa biết từ “Hello!” (xin chào). Song, rất bất ngờ là chỉ sau 6 tháng, ông đã thấy cô bé có thể giao tiếp, đọc tiếng Anh thành thạo khi đang nô đùa cùng những đứa trẻ hàng xóm.
Quay trở lại với cách dạy bé đọc chữ cái, ba mẹ cũng nên tạo ra một môi trường vừa tự nhiên vừa lý tưởng, không áp đặt con trẻ với nhiều hình thức khác nhau như: vừa học vừa chơi, học thông qua giao tiếp hằng ngày,…
Dạy phát âm cho bé trước học bảng chữ cái
Ba mẹ nên lưu ý một điều rất quan trọng khi dạy trẻ mầm non học chữ cái đó là việc trẻ có thể tự phát âm được chữ cái. Lí do là vì việc phát âm giúp tăng khả năng nhận thức và ghi nhớ mặt chữ trong não bộ.
Một lưu ý nhỏ cho ba mẹ là nếu muốn dạy bé biết đọc sớm thì càng không nên ép trẻ phát âm chuẩn ngay tức thì. Hãy cho bé thời gian nhớ mặt chữ trước rồi chỉnh sửa mặt phát âm dần dần, bởi hầu hết bé nào cũng đã biết nói trước khi học bảng chữ cái. Bên cạnh đó, ba mẹ hãy bắt đầu với những nguyên âm, phụ âm đơn giản và dễ nhớ trước cho bé làm quen. Ví dụ: “o tròn như quả trứng gà, ô thì đội mũ, ơ thì thêm râu”, “nói aaaa đi nào”,…
Kết hợp học và thực hành
Để dạy bé đọc hiệu quả và tiết kiệm thời gian, ba mẹ nên thường xuyên cho trẻ vừa học vừa hành. Ba mẹ đừng quên trẻ con luôn là “bậc thầy” về bắt chước, vì thế hãy tận dụng ưu điểm này và yêu cầu bé nhắc lại chữ cái vừa học, hoặc mẹ hãy thử đổi vị trí cho bé tập làm “cô giáo nhí” (hoặc “thầy giáo nhí”), chắc chắn bé sẽ rất thích và làm rất tốt đấy!
Bên cạnh đó, ngay cả khi đang làm việc khác, ba mẹ cũng có thể trò chuyện và khơi gợi để trẻ đọc lại bảng chữ cái xem khả năng thuộc bài của bé đến đâu. Nếu các chữ cái tiếng Việt có dấu khó nhớ, ba mẹ hãy lược bỏ bớt và dạy bé 24 chữ cái trước đã nhé!
Học ngoại ngữ Latin
Ít ba mẹ Việt biết rằng, sử dụng bảng chữ cái Latinh sẽ giúp bé học bảng chữ cái tiếng Việt tốt hơn. Bởi vì quá trình học này là cơ hội tạo nhiều thời gian cho bé tư duy về bảng chữ cái. Theo đó, não bộ của bé phải tư duy và nhìn nhận nhiều hơn về bảng chữ cái Latinh, trong đó có hệ thống bảng chữ cái tiếng Việt.
Hơn nữa, phương pháp này có thể được coi là một mũi tên trúng 2 đích. Ba mẹ có thể kết hợp để bé học các ngôn ngữ hữu ích nhất hiện nay. Đặc biệt là tiếng Anh và ngôn ngữ lập trình.
7 bí kíp giúp bé học thuộc bảng chữ cái tại nhà
Để dạy bé đọc tốt thì bảng chữ cái chính là yếu tố không thể thiếu. Tuy nhiên, với lứa tuổi mẫu giáo thì bé nào cũng sẽ rất ham chơi và chưa thực sự chuyên tâm vào việc học. Do đó, trước khi bắt tay vào dạy bé, ba mẹ hãy tham khảo trước một số cách dạy con học bảng chữ cái vô cùng hiệu quả sau:
Học qua các bài hát
Ba mẹ nên bắt đầu bằng những bài hát đơn giản, thú vị nhưng vẫn giàu tính hình tượng như: “ABC Song”, “bé học chữ cái tiếng Việt”, “bài hát chữ A”, “bài hát bảng chữ cái Việt Nam”,… cho bé vừa học vừa hát theo.
Đây là cách dạy con học chữ cái đúng cách, không khô khan, có thể áp dụng mọi lúc mọi nơi cho bé như: khi vui chơi, khi bé tắm, trước khi đi ngủ,… Việc bé học bằng cách lặp đi lặp lại nhiều lần, từ đó sẽ dễ dàng thuộc lời bài hát và nhớ được các chữ cái có trong từng câu hát. Bên cạnh đó phương pháp này cũng giúp con rèn luyện được năng khiếu ca hát, nhảy múa.
Thường xuyên đọc sách hoặc đọc truyện cho bé
Với những bé sắp bước vào tiểu học, ba mẹ nên có cách dạy bé 5 tuổi học chữ phù hợp, một trong số đó là hình thành cho con thói quen đọc sách. Với cách này, ba mẹ hãy đọc sách hoặc kể chuyện cho bé nghe mỗi khi rảnh hoặc buổi tối trước khi đi ngủ, nhớ cho bé nhìn vào trang sách cùng ba mẹ nhé!
Những cuốn sách ba mẹ nên mua cho bé ví dụ như: “Chuẩn bị cho bé tới trường – chữ cái”; “Sách – giúp bé nhận biết và làm quen với chữ cái”, “Giúp bé học chữ cái”, “Gấu con thông minh – chủ đề Bảng chữ cái”, “Thơ chữ to cho bé tập nói – tập đọc”,…
Lưu ý: Bên cạnh những cuốn truyện dành cho thiếu nhi, ba mẹ hãy cho bé tập chọn những cuốn sách có chủ đề mà bé thích hoặc liên quan đến sở thích của bé. Đồng thời, phụ huynh cũng nên để ý các loại sách mà bé đọc, phải phù hợp với lứa tuổi để con dễ dàng tiếp cận với chữ cái hơn.
Chỉnh cách phát âm của trẻ
Khi mới tập đọc, bé nào cũng sẽ phát âm chưa đúng hoàn toàn. Tuy nhiên các mẹ đừng vì thế mà la mắng, bắt ép bé phải đọc đúng nhé. Trong quá trình bé giao tiếp, vui chơi, khôn lớn thì khả năng phát âm của bé sẽ hoàn thiện hơn. Những hình phạt vô hình là nguyên nhân làm giảm hứng thú học tập của con, tâm lý sợ sai dẫn đến rụt rè, không dám đọc.
Vì thế, mẹ hãy sửa trước cho bé những lỗi cơ bản, dễ nhầm lẫn như: “l và n”, “s và x”, “tr và ch”, “d và r” (ở miền bắc), “d và v” (ở miền nam). Khi bé đã làm quen với thanh điệu, hãy dạy bé đọc các dấu thanh điệu một cách chuẩn hơn, nhất là các dấu ngã (~), hỏi (?) và nặng (.).
Chơi trò chơi liên quan đến chữ cái
Nếu muốn dạy bé đọc chữ cái nhanh thuộc, bạn có thể áp dụng trò chơi cùng các chữ cái. Phương pháp vừa học vừa chơi này không chỉ tối ưu thời gian mà còn tận dụng được không gian giúp bé đọc chữ cái.
Ba mẹ hãy mua cho con bảng chữ cái rời hoặc thẻ học chữ cái (flashcard) và một chiếc hộp nhỏ. Ba mẹ cho các chữ cái vào rổ và giới thiệu với bé trò chơi bán hàng. Mẹ là người mua hàng và bé sẽ là người bán.
Để bắt đầu trò chơi thú vị này, mẹ hãy lần lượt nói các câu như: “bán cho tôi chữ A,B,C… được không?” sau đó yêu cầu bé lấy đúng chữ cái đó thì mới tiếp tục chơi. Khi trẻ lớn hơn một chút, ba mẹ vẫn có thể áp dụng trò chơi này ở mức độ khó hơn, ví dụ như: “Bán cho mẹ quả chanh được không?” Bé sẽ phải tự tìm đủ 5 chữ cái C-H-A-N-H để bán cho mẹ. Nếu bé lúng túng hoặc lấy sai chữ cái, ba mẹ nên kiên nhẫn chờ đợi hoặc nhắc nhở cho bé tìm đáp án đúng.
Chọn cho bé bảng chữ cái có hình minh họa vui mắt, sinh động
Bên cạnh việc tìm các cách dạy con nhanh biết đọc, phụ huynh cũng nên chú ý khâu chuẩn bị. Trước khi dạy bé đọc chữ cái, phụ huynh hãy tìm mua hoặc dẫn bé theo để chọn một bộ bảng chữ cái có màu sắc bé thích, tốt nhất có kèm thêm hình minh họa sinh động.
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều bộ chữ cái có cả có âm đọc mẫu đi kèm mỗi khi bé chạm ngón tay vào. Trẻ con thường rất tò mò và hứng thú khi được ba mẹ mua tặng món đồ vừa học lại mà vừa chơi được. Khi đã chuẩn bị được phương pháp và dụng cụ học tập ưng ý, ba mẹ và bé có thể cùng nhau bắt đầu những giờ phút học tập vui vẻ và thú vị rồi.
Phụ huynh nào cũng mong con cái của mình phát triển một cách toàn diện nhất. Hi vọng rằng với những chia sẻ trên đây của Luật Trẻ Em Thủ Đô, ba mẹ sẽ tìm được cách dạy bé đọc chữ cái nhanh nhất. Chúc ba mẹ thành công!