Ngay từ khi mới sinh, trí não của bé giống như một miếng bọt biển tuy nhỏ nhưng có thể dễ dàng “hút” hết được mọi kiến thức mà ba mẹ dạy. Bởi vậy, dạy trẻ thông minh sớm vừa là một việc làm quan trọng, vừa là cách dạy con tốt nhất nhằm khơi dậy năng lực học hỏi của trẻ. Cùng Luật Trẻ Em Thủ Đô điểm qua một số cách dạy con ngoan và thông minh cho ba mẹ tham khảo.
Mục Lục Bài Viết
Một số phương pháp giúp ba mẹ dạy trẻ thông minh sớm
Phương pháp Glenn Doman
Cách dạy con thông minh này được lấy tên từ nhà vật lý trị liệu Glenn Doman. Ông cũng là người tiên phong trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển trí não của trẻ nhỏ. Theo Glenn Doman, ba mẹ hoàn toàn có thể dạy bé sơ sinh thông minh vì ngoài yếu tố bẩm sinh, não bộ của bé có thể phát triển vượt bậc nếu được rèn luyện đúng cách. Đặc biệt là trong vòng 6 năm đầu đời.
Tấm thẻ học có hình Flashcard là dấu hiệu nhận biết của phương pháp Glenn Doman. Khi áp dụng để dạy trẻ sơ sinh thông minh, ba mẹ sẽ tập cho bé xem qua những tấm thẻ về nhiều chủ đề khác nhau với mục đích làm quen và ghi nhớ trước. Sau đó, ba mẹ hãy đặt những câu hỏi cho bé tư duy.
Với phương pháp Glenn Doman, phụ huynh có thể bắt đầu từ khi con còn rất nhỏ mà vẫn hiệu quả như dạy trẻ 3 tháng tuổi thông minh, dạy trẻ 4 tháng tuổi thông minh, kể cả dạy trẻ 6 tháng tuổi thông minh vẫn rất hiệu quả. Ở giai đoạn này, mặc dù chưa biết nói nhưng bé đã có thể lấy tay chỉ hoặc dùng ánh mắt để trả lời câu hỏi của ba mẹ.
Cách dạy trẻ thông minh sớm Glenn Doman cũng khuyên ba mẹ nên giúp bé tăng khả năng vận động thông qua các hoạt động đơn giản hằng ngày như: lật, lẫy, trườn, bò, đi, chạy, leo trèo,…. Ngoài việc thắt chặt tình cảm gia đình, các hoạt động cũng là yếu tố kích thích trẻ tò mò, khám phá, phát triển trí thông minh nhanh hơn.
Phương pháp Montessori
Montessori hay còn được biết đến là phương pháp giáo dục thông qua giáo cụ trực quan. Những giáo cụ trực quan thường gặp nhất là biểu đồ, tranh, ảnh, mẫu vật, quả địa cầu,… được thiết kế riêng để phục vụ cho việc học của trẻ khi tìm hiểu về các lĩnh vực cụ thể như: Toán học, Địa lý, Lịch sử, Nghệ thuật, Giác quan,… bằng cả tiếng Việt lẫn tiếng Anh. Vì thế, phương pháp này thường áp dụng để dạy trẻ 3 tuổi thông minh sớm, dạy trẻ 4 tuổi thông minh và dạy các bé mẫu giáo lớn.
Với Montessori, trẻ sẽ là trung tâm còn giáo viên và phụ huynh sẽ có vai trò là người hướng dẫn. Theo đó, các con sẽ được tự do tìm hiểu, khám phá thế giới xung quanh theo cách của mình. Thậm chí, bé có thể tự học cách chăm sóc bản thân từ những việc nhỏ nhất ví dụ như: đi vệ sinh, rửa tay, thay áo (thay vì nhờ bố mẹ làm giùm).
Mỗi ngày sau giờ học ở trường, ba mẹ nên cho bé học với giáo cụ ít nhất 3 tiếng và thay đổi mỗi ngày một lĩnh vực khác nhau. Dần dần, trẻ sẽ học được rất nhiều kiến thức theo cách mới lạ, trở nên hoạt bát, biết quan tâm, tạo được sự kiên trì, độc lập và sáng tạo. Ngoài ra, bé cũng trau dồi thêm vốn kiến thức về văn hóa thế giới và có khả năng tiếp thu vô cùng nhanh nhạy.
Phương pháp Waldorf
Đây là phương pháp dạy bé 1 tuổi thông minh sớm, nó còn được biết đến với cái tên khác là Steiner. Ba mẹ sẽ đặt ý chí, cảm xúc và suy nghĩ của bé nên hàng đầu. Phương pháp Waldorf cũng hướng con đến cuộc sống yêu thiên thiên, gần gũi với thế giới xung quanh, tránh xa tiêu cực từ những thiết bị công nghệ hiện đại.
Ưu điểm của phương pháp này chính là quy tắc 3 KHÔNG đi ngược với phương pháp giáo dục truyền thống: Không bảng điểm, không thành tích và không gây áp lực cho trẻ. Đồng thời, nó còn giúp phát huy tối đa tư duy và trí tưởng tượng thông qua việc cho trẻ thực hành.
- Ở lứa tuổi mầm non: ba mẹ có thể dạy bé 3 tuổi thông minh bằng cách tạo ra những món đồ chơi hay đồ dùng độc lạ từ các vật liệu tự nhiên như len, gỗ, vải vụn, bông gòn,… Nhờ các hoạt động này, trẻ vừa được hoạt động chân tay, vừa được thỏa sức sáng tạo và thể hiện cảm xúc riêng của mình.
- Với lứa tuổi tiểu học: Ba mẹ nên dạy bé học bằng chính sở thích của con thông qua các môn năng khiếu như: vẽ, thủ công, toán học, tiếng Anh, khoa học,… để giúp con tìm ra niềm đam mê và thế mạnh của trẻ ngay từ khi còn nhỏ.
Phương pháp Reggio Emilia
Những lớp học được giáo dục theo phương pháp giáo dục thông minh sớm Reggio Emilia sẽ có một “xưởng chế tạo” mang tên bé. Ba mẹ chỉ cần giúp con chuẩn bị các vật liệu như: màu vẽ, mô hình, đất nặn, bút,… Đây cũng chính là môi trường thuận lợi cho bé có thể có thêm nhiều ý tưởng độc đáo và mới lạ.
Khi học cùng con ở nhà, các bậc phụ huynh cũng nên thay phiên nhau đặt câu hỏi và khuyến khích trẻ đặt câu hỏi để cùng tìm câu trả lời. Sau đó, hãy giúp bé so sánh, đối chiếu với đáp án để rút ra bài học, tuyệt đối không áp đặt bé phải chấp nhận một lý thuyết có sẵn.
Bí quyết dạy con thông minh sớm
Bài học chỉ ngón tay
Theo Ross Flom – giáo sư tâm lý và thần kinh học (Đại học Brigham Young ở Provo, Utah), trẻ từ 9 tháng tuổi đã bắt đầu nhìn được mọi thứ thông qua hướng chỉ của ngón tay người lớn. Bởi vậy, nếu dạy bé 10 tháng tuổi thông minh trở đi, ba mẹ hãy yên tâm vì con có thể tiếp thu và nhận biết nếu mẹ vừa nói vừa sử dụng ngôn ngữ hình thể hoặc ngón tay để biểu đạt. Ví dụ như: “nhìn này con, đây là quyển sách”, “kia là con mèo”, hoặc “đây là con chó, nó sủa gâu gâu nè”,… và lấy tay chỉ vào đồ vật hoặc con vật tương ứng.
Đây được xem là cách dạy bé thông minh sớm hiệu quả, tiết kiệm thời gian mà không cần phải áp dụng nhiều phương pháp quá phức tạp.
Nói chuyện mỗi ngày với con
Ba mẹ có biết rằng em bé nào cũng có khả năng tiếp thu rất tốt các phát âm chuẩn? Tuy nhiên, kỹ năng “thiên phú” này không thể áp dụng bằng việc cho bé xem TV, Youtube vì MC thường nói rất nhanh, trẻ rất khó bắt kịp được. Do đó, ba mẹ và người thân trong nhà – những ai thường hay nói chuyện với bé mỗi ngày sẽ là người hỗ trợ tốt nhất cho con.
Không chỉ vậy, những cuộc đối thoại, giao tiếp đến một cách tự nhiên sẽ rõ ràng, liền mạch và giúp bé có thêm nhiều vốn từ phong phú.
Do đó, ba mẹ hãy tâm sự, nói chuyện với bé thường xuyên hơn, ngay cả với những em bé chưa biết nói. Nếu ba mẹ dạy bé từ khi còn rất nhỏ, ví dụ như dạy bé 4 tháng tuổi thông minh, hiệu quả sẽ không thấy liền được nhưng sau này khi đi học, bé sẽ ít khi sai chính tả, đồng thời cách hành văn và giao tiếp cũng nổi trội hơn bạn bè rất nhiều đấy!
Nuôi dưỡng phát triển cảm xúc
Theo giáo sư Ross Flom, nuôi dưỡng và phát triển trí tuệ cảm xúc đối với trẻ không chỉ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển nhận thức mà còn giúp con mở rộng mối quan hệ trong tương lai. Chính vì thế, ba mẹ hãy giúp bé học cách thể hiện cảm xúc như một kỹ năng không thể thiếu trong cuộc sống nhé.
Ví dụ: Dạy bé 1 tuổi thông minh bằng cách nhắc con phải biết san sẻ đồ chơi cho bạn. Sau đó, mẹ hãy chỉ cho bé thấy và nói rằng: “con thấy không, chơi chung với con bạn vui chưa kìa”.
Chỉ bằng những câu nói và hành động đơn giản này, mẹ cũng đã giúp bé nhận biết được cảm xúc của người khác và vui vẻ với việc mà mình làm. Đây cũng là cách giúp trẻ tăng chỉ số EQ đơn giản mà lại có hiệu quả tức thì.
Khen ngợi những nỗ lực của trẻ
Từ khi lên 2, ba mẹ hãy nhớ ghi nhận kịp thời và đúng lúc những nỗ lực và cố gắng của con để giúp bé có thêm động lực. Dạy trẻ 2 tuổi thông minh là luôn dành cho con những lời động viên vừa phải và ấm áp như: “Con của mẹ giỏi quá, đã biết chia sẻ đồ chơi với bạn rồi”, “hôm nay con biết phụ mẹ dọn dẹp đồ chơi, ngoan quá”,…
Khi dành cho bé những lời động viên, khen ngợi, ba mẹ cũng lưu ý không nên lạm dụng mà chỉ dùng trong một số trường hợp nhất định để con nhận thức mình đang được mẹ khen ở việc nào. Đây cũng là một phương pháp nuôi dưỡng EQ rất tốt mà ba mẹ nên áp dụng thường xuyên.
Tạo không gian sáng tạo riêng
Ba mẹ có thể thiết kế riêng cho bé một sân chơi với những món đồ mà con yêu thích nhưng vẫn bảo đảm tính sáng tạo như: nhà bếp, siêu thị mini, sở thú, sân vườn, nhà trẻ,… Đồng thời, phụ huynh cũng nên cùng con xây dựng chi tiết nhất về không gian cũng như các quy định trong đó để bé thoải mái sáng tạo ra thế giới riêng cho mình. Ví dụ như: sở thú thường có những con vật nào? Ở đó người ta cấm gì? Để vào sở thú thì có phải mua vé không?…
Đôi khi, thông qua thế giới thu nhỏ này, bé còn có thể học được các kỹ năng như kỹ năng giao tiếp, cách đối ứng,… để áp dụng vào những tình huống thực tế có trong cuộc sống.
Trên đây là một số phương pháp dạy trẻ thông minh sớm mà Luật Trẻ Em Thủ Đô đã tổng hợp cho ba mẹ tham khảo. Thông qua bài viết này, Luật Trẻ Em Thủ Đô hy vọng các bậc phụ huynh chúng ta có thể trang bị thêm cho mình nhiều kiến thức bổ ích và thú vị trong hành trình nuôi dạy bé yêu khôn lớn.