Trẻ nhút nhát thiếu tự tin, thường ngại giao tiếp, luôn rụt rè và sợ vướng vào rắc rối, dễ bỏ cuộc khi gặp khó khăn. Cha mẹ cần can thiệp sớm để hình thành nhân cách cho con, giúp con có thêm tự tin để con phát triển toàn diện.
Mục Lục Bài Viết
Nhút nhát thiếu tự tin là gì?
Nhút nhát và thiếu tự tin là những đặc điểm tính cách có thể ảnh hưởng đến cách một người cảm nhận và cư xử với những người xung quanh. Đặc biệt là khi có những trải nghiệm mới hoặc gặp gỡ những người mới, họ có xu hướng nhút nhát và rụt rè.
Nhút nhát và thiếu tự tin có thể hiểu đơn giản là cảm thấy không thoải mái, lo lắng, rụt rè và bất an. Những người nhút nhát đôi khi nhận thấy các triệu chứng như đỏ mặt, không nói được, run rẩy hoặc khó thở.
6 Nguyên nhân khiến trẻ nhút nhát thiếu tự tin
Trên thực tế, trẻ nhỏ thường nhút nhát và thiếu tự tin hơn so với người lớn. Có thể có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự rụt rè, nhút nhát, thiếu tự tin của trẻ.
Theo các chuyên gia, những yếu tố ngoại vi như phương pháp giáo dục của cha mẹ, phương pháp giáo dục của nhà trường, lối sống của gia đình có tác động rất lớn đến việc hình thành nhân cách của trẻ. Điều này cũng có thể ảnh hưởng đến trẻ em khi trưởng thành.
Một số nguyên nhân khiến trẻ nhút nhát thiếu tự tin bao gồm:
1. Yếu tố di truyền
Gen thường là yếu tố quyết định các đặc điểm thể chất của một người, chẳng hạn như chiều cao, màu da, màu mắt, v.v. Tuy nhiên, gen cũng có thể ảnh hưởng đến nhiều đặc điểm tính cách, bao gồm cả sự nhút nhát và lòng tự trọng thấp.
Người ta ước tính rằng khoảng 20 phần trăm trẻ em có khuynh hướng di truyền bẩm sinh đã nhút nhát. Nhưng không phải ai có khuynh hướng di truyền cũng phát triển tính khí nhút nhát. Các yếu tố khác cũng có thể đóng một vai trò.
2. Cha mẹ bao bọc quá mức khiến trẻ nhút nhát thiếu tự tin
Trong cuộc sống hiện đại, mỗi gia đình thường chỉ có 1-2 con. Do đó, không khó để thấy rằng cha mẹ thường quá cẩn thận trong việc chăm sóc và bảo vệ con cái. Nhiều phụ huynh cũng lo cho con từng chút một về học tập và cuộc sống.
Sự bảo vệ quá mức của cha mẹ có thể làm giảm cơ hội độc lập của trẻ. Lâu dần sẽ hình thành tâm lý ỷ lại, ỷ lại. Những đứa trẻ được bảo vệ quá mức thường thiếu kinh nghiệm, nhút nhát và sợ hãi mọi thứ.
3. Bị trêu chọc hoặc chỉ trích
Người lớn đôi khi chọc ghẹo trẻ con chỉ để cho vui chứ không có ý ác ý. Tuy nhiên, điều này ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển tâm lý của trẻ. Thường xuyên bị trêu chọc sẽ khiến trẻ mặc cảm, thiếu tự tin, lâu dần trở nên nhút nhát.
Trong nhiều trường hợp, trẻ em không chỉ bị đem ra làm trò cười mà còn bị coi thường hoặc chỉ trích. Đôi khi vì những lỗi lầm không đáng có mà trẻ nhận phải những lời lẽ vô cùng tai hại. Đây cũng là nguyên nhân phổ biến khiến trẻ nhút nhát, thiếu tự tin.
4. Trẻ nhút nhát thiếu tự tin do mặc cảm về bản thân
Một trong những nguyên nhân khiến trẻ thiếu tự tin, nhút nhát là kết quả học tập kém hoặc không có năng khiếu. Chẳng hạn như viết văn, làm thơ, ca hát, nhảy múa, hội họa, v.v., giống như các bạn cùng trang lứa.
Nghĩ rằng mình thua kém bạn bè đồng trang lứa có thể khiến trẻ sợ bị chế giễu. Ngoài ra, trẻ em cũng thường sợ nói trước đám đông vì sợ mắc lỗi hoặc không được đánh giá cao.
Ngoài ra, trẻ có ngoại hình không cân đối cũng dễ mặc cảm, thiếu tự tin. Theo thời gian, bạn trở nên cô lập, sợ đám đông và nhút nhát khi ở gần nhiều người.
5. Mối quan hệ gia đình
Mối quan hệ gia đình không tốt ảnh hưởng rất lớn đến tâm sinh lý của trẻ. Bố mẹ thường xuyên cãi nhau hay đánh nhau trước mặt trẻ là một điều rất tồi tệ. Trẻ có thể bị tổn thương và có xu hướng gặp phải các rối loạn tâm lý.
Gia đình luôn là nền tảng cho sự phát triển của trẻ nhỏ. Khi gia đình không hòa thuận, thường xuyên mâu thuẫn thì trẻ cũng sẽ không có được sự tự tin và vui vẻ để hòa nhập vào xã hội.
6. Thiếu tương tác xã hội khiến trẻ nhút nhát thiếu tự tin
Đây là lý do phổ biến khiến trẻ trở nên nhút nhát và thiếu tự tin. Tôi không có cơ hội giao tiếp với những người xung quanh nên không biết nói. Lâu dần sẽ khiến trẻ dễ khép mình, không dám nói. Đồng thời, trẻ sẽ ngày càng thiếu tự tin.
Hơn nữa, trong cuộc sống hiện đại, trẻ em được tiếp xúc với công nghệ từ khi còn rất nhỏ. Thế giới ảo cũng có thể làm giảm khả năng tương tác xã hội bên ngoài của trẻ. Nghiện điện thoại khiến trẻ ngừng muốn nói chuyện với mọi người. Lâu dần, bé thường cảm thấy xa lạ với thế giới bên ngoài.
Ngoài việc hình thành tính nhút nhát và thiếu tự tin ở trẻ, việc tiếp xúc với công nghệ sớm có thể dẫn đến nhiều hệ lụy khác. Đặc biệt, nó có thể khiến con bạn chậm phát triển tư duy hoặc yếu kỹ năng mềm.
Dấu hiệu nhận biết trẻ nhút nhát thiếu tự tin
Trẻ nhỏ thường tỏ ra ngại ngùng khi gặp người lớn lần đầu. Tuy nhiên đa số các bé đều có thời gian làm quen rất nhanh. Trẻ sẽ nhanh chóng hòa đồng và chơi rất vui vẻ. Ngoài ra, trẻ còn có tính cách hiếu động và thích hỏi rất nhiều về mọi thứ xung quanh.
Tuy nhiên với những trẻ có tính cách nhút nhát và thiếu tự tin thì ngược lại. Trẻ thường có xu hướng dựa dẫm vào cha mẹ, không thích hỏi han và tìm tòi cái mới.
Trẻ nhút nhát thiếu tự tin thường có biểu hiện rụt rè, e ngại và rất nhạy cảm. Một số dấu hiệu thường gặp để nhận biết bao gồm:
- Trẻ không thích đến những nơi đông người. Đồng thời tỏ ra ngại ngùng khi gặp gỡ người lạ.
- Không muốn trải nghiệm và từ chối các thử thách mới do sợ thất bại và sợ bị người khác cười chê.
- Khó làm quen với bạn mới mặc dù có thể trẻ thực sự rất muốn.
- Không chủ động giơ tay phát biểu hay hỏi những vấn đề chưa hiểu trên lớp.
- Lo lắng và có vẻ luống cuống khi ở cạnh nhiều người.
- Không thích nghe lời phản hồi dù là khen hay chê. Đôi khi nhiều trẻ còn cho rằng lời khen của người khác không phải là sự thật.
- Không dám nhận lỗi, thường có xu hướng im lặng trước những lỗi lầm mình gây ra.
- Dễ thay đổi cảm xúc, trầm lắng và ít nói chuyện hơn các bạn cùng trang lứa.
- Thường tỏ ra buồn bã, thất vọng và chán nản.
- Luôn so sánh bản thân với các bạn cùng tuổi. Tuy nhiên, trẻ có tính cách nhút nhát thiếu tự tin lại thường có xu hướng tự hạ thấp bản thân xuống.
- Khả năng học tập có thể bị sa sút ít nhiều, thậm chí trẻ còn thường xuyên bị điểm kém do chưa hiểu bài nhưng không dám hỏi.
- Một số trẻ có xu hướng bắt nạt bạn bè để cố thể hiện rằng mình không phải là người nhút nhát.
- Nếu ở trong môi trường mà bé quen thuộc thì bé có thể thích điều khiển người khác.
Các dấu hiệu để nhận biết trẻ nhút nhát thiếu tự tin thường biểu hiện rất rõ ràng. Nếu bạn dành thời gian quan tâm và chú ý đến con thì sẽ dễ dàng nhận ra. Lúc này nên sớm tìm cách khắc phục để giúp con tự tin và phát triển khỏe mạnh.
Trẻ nhút nhát thiếu tự tin có ảnh hưởng gì không?
Tính nhút nhát thiếu tự tin có thể gây ra tác động lâu dài. Đặc biệt nó khiến cho cuộc sống của trẻ trở nên khó khăn hơn. Nếu không sớm tìm cách khắc phục thì khi trưởng thành, trẻ cuối cùng vẫn là một người lớn nhút nhát.
Nhiều bậc phụ huynh có thể thấy nhút nhát là vô hại. Tuy nhiên, trẻ nhút nhát thiếu tự tin phải đối mặt với rất nhiều thử thách. Bao gồm:
- Khó kết bạn và giữ mối quan hệ bạn bè
- Khó thể hiện cảm xúc
- Khó nói lên chính kiến và thiếu khả năng tự bảo vệ bản thân
- Dễ gặp phải các vấn đề ở trường học do ngại yêu cầu sự giúp đỡ
- Không thể giao tiếp hiệu quả
- Cảm thấy bị bỏ rơi
- Giảm lòng tự trọng và tăng cảm giác cô đơn
Có thể thấy rằng, sự nhút nhát thiếu tự tin ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của một đứa trẻ. Nó có thể khiến trẻ bị cản trở trong cả học tập và cuộc sống. Hơn nữa, tình trạng này kéo dài còn làm tăng nguy cơ gặp phải các chứng rối loạn tâm trạng như trầm cảm, rối loạn lo âu,…
8+ Cách khắc phục tình trạng nhút nhát thiếu tự tin ở trẻ
Không dễ dàng để khiến một đứa trẻ nhút nhát thiếu tự tin trở nên dạn dĩ một cách nhanh chóng. Quá trình này đòi hỏi gia đình phải dành thời gian quan tâm đến trẻ nhiều hơn.
Trước hết các bậc phụ huynh nên tìm hiểu nguyên nhân khiến con trở nên nhút nhát. Từ đó tìm kiếm phương án khắc phục phù hợp với mỗi trẻ.
Dưới đây là một số cách có thể khiến một đứa trẻ nhút nhát trở nên tự tin hơn:
1. Khuyến khích giao tiếp bằng mắt
Những trẻ nhút nhát thiếu tự tin thường tỏ ra e ngại không dám nhìn thẳng vào mắt khi nói chuyện với người khác. Trẻ thường có biểu hiện cúi gằm mặt xuống và rất rụt rè.
Khi nói chuyện với con, cha mẹ nên khuyến khích giao tiếp bằng mắt. Bạn có thể nhắc nhở con nhìn vào mắt mình khi nói chuyện. Nếu con không thoải mái có thể nhắc con nhìn vào sống mũi của người nói.
Bằng cách củng cố kỹ năng một cách có ý thức và thường xuyên làm mẫu, con bạn sẽ sớm quen với việc giao tiếp bằng mắt. Lâu dần trẻ sẽ tự tin hơn và dám nhìn vào mắt người nói.
2. Dành lời khen cho con
Trẻ nhỏ luôn tỏ ra thích thú và háo hức trước những lời khen từ người lớn. Hầu hết trẻ em cố gắng để được cha mẹ thừa nhận và khen ngợi chúng liên tục.
Đặc biệt là những đứa trẻ nhút nhát, thiếu tự tin, ban đầu có thể chống lại lời khen ngợi hoặc không muốn được khen ngợi. Tuy nhiên, bạn cần biết rằng trong thâm tâm, con bạn vẫn quan tâm đến lời khen ngợi.
Khi trẻ làm tốt mọi việc, đừng quên khen ngợi để động viên trẻ. Ngoài ra, một món quà mà bé yêu thích cũng là một gợi ý tuyệt vời để bé tự tin thể hiện bản thân hơn.
Bạn chỉ cần dành cho con bạn một lời khen chân thành. Đừng bao giờ khen ngợi con bạn quá nhiều. Khen ngợi nên đủ để khuyến khích và cho con bạn thấy rằng bạn tin tưởng chúng.
Đặc biệt với những đứa trẻ nhút nhát, đừng tạo áp lực quá lớn cho chúng, dù là trong học tập hay mọi mặt của cuộc sống. Vì nó có thể dẫn đến căng thẳng, sợ hãi và tăng sự thiếu tự tin.
3. Dạy trẻ cách mở và kết thúc cuộc trò chuyện
Trẻ nhút nhát, thiếu tự tin thường ngại giao tiếp. Vì trên thực tế, con bạn có thể không biết cách bắt đầu và kết thúc một cuộc trò chuyện. Đây là lý do tại sao đứa trẻ thu mình lại và không muốn nói chuyện với những người xung quanh.
Bạn nên dạy con những câu bắt đầu hội thoại đơn giản mà chúng có thể sử dụng với những người khác nhau. Ví dụ, một người bạn đã biết, một người lớn mà bạn chưa gặp, một người bạn mới, một đứa trẻ mới ở trường hoặc một đứa trẻ khác mà bạn muốn chơi trên sân.
Sau đó, bạn nên luân phiên thực hành với con mình cho đến khi trẻ cảm thấy thoải mái khi thử các mẫu ngôn ngữ mà bạn đã tự dạy. Bạn có thể bắt đầu bằng cách cho trẻ nói chuyện điện thoại trước khi nói chuyện trực tiếp.
4. Diễn tập các tình huống xã hội
Có thể thấy, những đứa trẻ nhút nhát, thiếu tự tin thường rất sợ các tình huống xã hội. Trẻ có thể tỏ ra bối rối và không biết phải làm gì.
Bạn có thể chuẩn bị cho con mình về một sự kiện xã hội sắp tới bằng cách mô tả môi trường và những người tham dự. Sau đó, giúp con bạn thực hành cách gặp gỡ mọi người, cách cư xử, kỹ năng trò chuyện cơ bản hoặc cách chào tạm biệt một cách duyên dáng.
5. Thay đổi cách giáo dục
Sự giáo dục của gia đình là yếu tố chính quyết định suy nghĩ và hành vi của một đứa trẻ. Vì vậy, cha mẹ cần quan tâm đến cách giáo dục con xem đã thực sự chuẩn và phù hợp chưa.
Bạn đừng bao giờ so sánh con mình với anh chị em hoặc bạn bè ở nhà. Thay vào đó, hãy tìm kiếm những điểm mạnh của con bạn và giúp chúng phát triển chúng. Điều này giúp tăng cường sự tự tin của con bạn và khiến bé thoải mái hơn khi ở gần mọi người.
Ngoài ra, bạn cần chú ý đến cách dùng từ với con trong mọi tình huống. Luôn nói với con một cách nhẹ nhàng, tuyệt đối tránh chỉ trích hay chế nhạo những điểm yếu của con.
6. Khuyến khích sự độc lập và tính quyết đoán
Để một đứa trẻ nhút nhát, thiếu tự tin trở nên tự tin hơn, cha mẹ không nên bao bọc quá mức. Tốt nhất là cho con bạn một cơ hội để thích nghi với những tình huống mới. Thông thường, tính nhút nhát của trẻ là kết quả của việc phụ thuộc quá nhiều vào cha mẹ.
Ngoài ra, bạn cần dạy trẻ cách yêu cầu những gì trẻ muốn. Điều này giúp con bạn dễ dàng bày tỏ cảm xúc của mình một cách thích hợp. Nó cũng dạy cho trẻ em sự tự tin, đặt nền móng cho sự tự tin và trách nhiệm cá nhân suốt đời.
7. Nhờ đến sự giúp đỡ của giáo viên
Khi các em đến tuổi đi học, trường học là nơi các em tiếp xúc hàng ngày. Lúc này, cha mẹ có thể nhờ đến sự trợ giúp của giáo viên để cải thiện tình trạng trẻ nhút nhát, thiếu tự tin.
Thông thường, những đứa trẻ nhút nhát, thiếu tự tin sẽ ít nói, ngay cả khi chúng biết câu trả lời. Hơn nữa, nhiều trẻ từ chối đặt câu hỏi ngay cả khi chúng không hiểu. Lúc này, cha mẹ nên nhờ thầy cô quan tâm đến con nhiều hơn. Cách dễ nhất để làm điều này là thường xuyên gọi cho con bạn để nói chuyện hoặc đặt câu hỏi.
Trên thực tế, lời khen ngợi từ giáo viên và bạn bè khi trẻ trả lời đúng sẽ khơi dậy hứng thú của trẻ. Trong trường hợp trẻ trả lời sai và bị bạn bè trêu chọc, giáo viên nên can thiệp để trẻ bớt lo lắng.
Sự quan tâm, giúp đỡ của thầy cô sẽ giúp các em nhanh chóng vượt qua những lo lắng, sợ hãi. Vì vậy, giáo viên là một phần quan trọng giúp trẻ tự tin hơn.
8. Cho con tham gia các lớp kỹ năng mềm
Hiện nay, việc trau dồi kỹ năng mềm cho trẻ ngày càng được quan tâm hơn. Có nhiều chương trình có thể giúp trẻ phát triển sự tự tin và thể hiện bản thân tốt hơn.
Cha mẹ nên sắp xếp thời gian cho con tham gia các lớp học này. Từ đó giúp bé rèn luyện những kỹ năng mềm cần thiết cho cuộc sống. Ví dụ, làm thế nào để kết bạn, làm thế nào để giao tiếp hoặc thuyết trình.
Người ta nói rằng tham gia các lớp kỹ năng mềm là điều cần thiết cho những đứa trẻ nhút nhát, thiếu tự tin. Là môi trường lành mạnh để các em trút bỏ âu lo, căng thẳng và tự tin tỏa sáng.
Cha mẹ có thể mất nhiều thời gian để thay đổi một đứa trẻ nhút nhát, thiếu tự tin. Nếu tình trạng đó cản trở quá nhiều trong cuộc sống của trẻ, bạn nên đưa trẻ đến gặp chuyên gia tâm lý càng sớm càng tốt để được hỗ trợ thêm.