Làm thế nào để nuôi dạy con đúng cách luôn là câu hỏi được nhiều ông bố bà mẹ quan tâm. Nhất là đối với những ai đang còn trẻ và lần đầu làm ba mẹ. Vậy có những phương pháp nuôi dạy con đúng cách nào? Ba mẹ phải chuẩn bị những gì để có thể dạy con đúng cách? Bài viết dưới đây, Luật Trẻ Em Thủ Đô sẽ gợi ý ba mẹ một số phương pháp nuôi con khỏe, dạy con khôn đúng cách và chuẩn khoa học.
Mục Lục Bài Viết
1. Như thế nào là nuôi dạy con đúng cách?
Nuôi dạy con đúng cách là tùy vào độ tuổi, từng giai đoạn phát triển của trẻ mà ba mẹ đưa ra những phương pháp đúng cách, kịp thời để hình thành cho trẻ nền tảng tư duy và nhân cách tốt mà không dùng đến roi vọt.
Ví dụ như ở độ tuổi mầm non thì ba mẹ dạy bé thói quen về sự tự giác, đúng giờ, lễ phép,… Bé bước vào tiểu học thì bắt đầu nâng cao hơn với các kỹ năng như nghe, nói, đọc, viết, tính toán, múa hát,….
2. Một số phương pháp nuôi dạy con đúng cách và khoa học
2.1 Dạy con theo kiểu Nhật
Nếu ba mẹ dự định áp dụng nuôi dạy con đúng cách theo phương pháp của người Nhật Bản thì trước tiên, hãy cùng Luật Trẻ Em Thủ Đô tìm hiểu xem phương pháp này nhé:
2.1.1 Dạy con phát triển về nhân cách
Dạy con phát triển về nhân cách là phương pháp nuôi dạy con đúng cách của người Nhật khiến cả thế giới nể phục và học tập. Người Nhật Bản dạy luôn chú trọng dạy trẻ cách hành xử tôn trọng, tế nhị, cho con tự do quyết định mọi vấn đề trong cuộc sống. Song song đó, người Nhật cũng rất trọng chữ tín và nêu cao tinh thần tự giác. Vì vậy, bên cạnh việc dạy dỗ của ba mẹ thì tại các trường học ở Nhật, các bé luôn tự mình làm mọi việc mà không cần đến sự giúp đỡ của người lớn.
2.1.2 Dạy con lắng nghe tốt hơn
Theo gợi ý của các chuyên gia, việc dạy bé lắng nghe bắt đầu từ việc tiếp xúc sớm với âm nhạc. Những giai điệu du dương, dễ đi vào tiềm thức là bước khởi động đầu tiên trong hành trình học cách lắng nghe, giúp phát triển khả năng sáng tạo và tư duy cảm xúc của trẻ. Do đó, trước khi dạy bảo bé biết lắng nghe người khác, mẹ nên cho bé tập nghe nhạc mỗi ngày, mỗi lần khoảng 15 phút để con rèn luyện ngôn ngữ từ nhỏ.
2.1.3 Giúp trẻ phát triển đa giác quan
Ngay từ khi sinh ra, các bé đã có thể ghi nhớ và học hỏi mọi thứ từ người lớn rất tốt. Nắm được điều này, các bà mẹ Nhật thường không bao bọc trẻ mà thay vào đó là cho con tự do vận động để có thể khám phá, cảm nhận các vật xung quanh bằng 5 giác quan.
2.2 Dạy con học giỏi đúng cách như người Do Thái
Người Do Thái vốn nổi tiếng thông minh và có đầu óc nhạy bén. Điều này được chứng minh từ một nghiên cứu cho thấy 40% số người đạt giải Nobel là người Do Thái. Không chỉ vậy, những bà mẹ Do Thái ngay từ khi mang thai đều thực hiện thai giáo từ sớm theo cách rất khoa học như: nghe nhạc, chơi đàn, hát,… và không quên cho con tập tinh toán, rèn thói quen đọc sách khi trẻ lớn lên.
Ngoài ra,các bà mẹ Do Thái còn khuyến khích con trẻ sống có trách nhiệm và làm việc chăm chỉ. Đặc biệt, 3 điều cấm kỵ khi nuôi dạy con là:
- Không hài lòng
- Không hài lòng ngay lập tức
- Không vượt quá nhu cầu của trẻ
Theo đó, khi trẻ làm một việc nào không đúng, ba mẹ sẽ có những cách dạy con kịp thời và đúng đắn để trẻ nhận ra cái sai của mình. Không chỉ vậy, những kỹ năng sinh tồn và một số việc đơn giản phù hợp với lứa tuổi, những đứa trẻ Do Thái cũng phải thành thạo trước khi bắt đầu học một điều lớn lao hơn. Nếu ba mẹ dự định dạy con đúng cách như người Do Thái, hãy áp dụng thử nhé!
2.3 Dạy con theo phương pháp Montessori
Nuôi dạy con thông minh Montessori là một phương pháp nuôi con khoa học. Cách này được khá nhiều bậc phụ huynh hiện nay lựa chọn. Với phương pháp Montessori, bé có thể thoải mái lựa chọn và thỏa sức sáng tạo theo ý của mình. Để quá trình dạy và học hiệu quả, ba mẹ hãy tham khảo những hoạt động chính của Montessori gồm:
2.3.1 Tôn trọng
Tôn trọng con chính là bước đầu tiên để ba mẹ dạy con mình hiểu thế nào là tôn trọng và lịch sự với tất cả mọi người xung quanh. Theo đó, bé sẽ dần hình thành những kỹ năng ứng xử và giao tiếp đúng chuẩn mực.
Sự tôn trọng của ba mẹ dành cho con được thể hiện đơn giản bằng việc hỏi ý kiến của bé, đặt bản thân bạn vào vị trí của bé để đưa ra những lời nói và hành động có chừng mực,… thể hiện ở mọi lúc mọi nơi. Bên cạnh đó, nhớ thường xuyên dành cho trẻ những cái ôm thật chặt nhé
2.3.2 Tự do di chuyển
Hoạt động này khá đơn giản: tùy theo độ tuổi mà ba mẹ tìm những nơi an toàn và để bé thoải mái leo trèo, đạp xe đạp, chạy bộ,… Với hoạt động vừa chơi vừa học này, trẻ có thêm nhiều cơ hội phát triển về thể chất cũng như học thêm nhiều kỹ năng mới thông qua việc tự khám phá thế giới xung quanh.
2.3.3 Dạy trẻ tự lập
Montessori vốn nhấn mạnh tính tự lập trong khuôn khổ cho phép. Tự lập không phải là điều gì đó quá lớn lao mà chỉ là những hoạt động cá nhân của bé hằng ngày như: tự mặc quần áo, tự đi vệ sinh, tự dọn đồ chơi sau khi chơi xong,…
Đối với những em nhỏ chuẩn bị bước vào lớp mẫu giáo bé, việc tự lập là một điều quan trọng giúp con trưởng thành nhanh hơn để hòa nhập tốt hơn ở môi trường mới. Khi cho trẻ tự ăn, tự mặc,… tất nhiên sẽ tạo ra một “chiến trường” đúng nghĩa những dần dần bé sẽ gọn gàng hơn và biết cách tự dọn “bãi chiến trường” của mình.
2.3.4 Giao tiếp
Giao tiếp là kỹ năng mà ba mẹ không nên bỏ qua khi muốn dạy con đúng cách. Ba mẹ hãy tập nói chuyện với trẻ rõ ràng, chi tiết, cho con dễ hiểu. Điều này sẽ giúp các bé học được kỹ năng sử dụng ngôn ngữ hàng ngày. Bên cạnh việc học nói, ba mẹ cũng nên dạy cho cách phản xạ trong giao tiếp. Và nhắc bé một số lưu ý như: không cắt lời, không chen ngang khi người đối diện đang phát biểu nhé!
2.3.5 Ưu tiên những đồ chơi, vật liệu thân thiện với môi trường
Montessori cũng khuyến khích phụ huynh nên cho bé chơi những món đồ chơi an toàn làm từ các vật liệu thiên nhiên. Bên cạnh đó, ba mẹ cũng nên lồng ghép khéo léo việc học vào các trò chơi để tạo sự mới mẻ và hứng thú, những món đồ chơi cũng nghiễm nhiên trở thành giáo cụ trực quan giúp việc dạy – học trở nên hiệu quả.
2.3.6 Hãy làm theo điều ba mẹ cảm thấy phù hợp với con mình
Không ai hiểu con cái mình bằng ba mẹ, vì thế tốt nhất phụ huynh chúng ta hãy tin vào chính bản thân mình rằng rằng ba mẹ đang làm điều đúng nhất cho con. Đừng vì áp lực dư luận hay lời nhận xét của bất kỳ ai mà áp đặt những điều không phù hợp, thấm chí là tiêu cực vào phương pháp dạy con của bạn.
2.3.7 Hãy kiên nhẫn
Ba mẹ có biết rằng, đôi khi chỉ một giây thiếu kiên nhẫn thôi cũng có thể là “vũ khí” vô tình làm tổn thương bé con của mình. Bởi vậy, thay vì phản ứng vội vàng, thái quá thì hãy dành ra 1 phút trấn tĩnh, hít thở một hơi thật dài rồi bình tĩnh giảng giải cho con hiểu. Hoặc ba mẹ có thể lắng nghe con trước, sau đó cùng nhau tìm ra hướng giải quyết tích cực và phù hợp nhất. Kiên nhẫn đối với con sẽ khiến cho sợi dây kết nối giữa ba mẹ và con cái thêm bền chặt.
2.3.8 Yêu thương và hỗ trợ con
Yếu tố khiến Montessori được ưa chuộng đó là đề cao cảm xúc. Ba mẹ hãy thể hiện tình yêu của mình dành cho con nhiều hơn mỗi ngày để bé đều cảm nhận được sự hạnh phúc khi có ba mẹ ở bên. Ba mẹ nhớ nhé, không điều gì tốt đẹp bằng việc con trẻ được trưởng thành trong niềm vui và hạnh phúc.
Ngoài ra, đối với các bé đang chuẩn bị vào lớp 1 trong giai đoạn dịch Covid-19 hoành hành sẽ làm mất đi một thời lượng đáng kể ở năm cuối mẫu giáo đã gây ra nhiều thiệt thòi đáng kể cho các con. Bên cạnh đó, các bé còn chưa kịp ổn định và bắt nhịp với môi trường cũ mà phải làm quen ngay với việc thay đổi môi trường mới. Sẽ dẫn đến các bé không được chuẩn bị đầy đủ những kỹ năng quan trọng để vào tiểu học. Để giải quyết tình trạng trên, quý phụ huynh hãy cho bé tham gia khóa học Strong Start để trang bị cho bé những kỹ năng cần thiết về ngôn ngữ, làm chủ cảm xúc và hành vi để bé tự tin bước vào lớp 1.
3. Những nguyên tắc khi nuôi dạy con đúng cách mà ba mẹ cần lưu ý
3.1 Đối với ba mẹ
3.1.1 Luôn rút kinh nghiệm
Trong quá trình dạy con học đúng cách thì mắc phải một vài sai lầm nào đó là một điều khó tránh khỏi. Hãy tự rút kinh nghiệm cho bản thân và tìm ra lỗi sai, sau đó sửa sai bằng việc tìm một phương pháp giáo dục thật phù hợp với trẻ.
3.1.2 Không ép buộc trẻ
Đây cũng chính là một biểu hiện của tôn trọng con trẻ. Hơn thế nữa, điều này sẽ khiến bé trở nên hào hứng hơn với việc học và còn có thể giúp bố mẹ dễ dàng tìm ra điểm mạnh của chính bản thân bé.
Ví dụ: trẻ không thích chơi đuổi hình bắt chữ mà chỉ thích một trò chơi đá bóng. Ba mẹ hãy tạo ra một sân bóng có các con chữ, sau đó hướng dẫn bé chơi đá bóng vào chữ cái mà mẹ yêu cầu,…
3.1.3 Hãy khuyến khích trẻ
Tương tự như trên, khi đã tìm ra được một phương pháp phù hợp hơn, phụ huynh hãy khuyến khích bé nhiều hơn để con có thêm động lực.
3.1.4 Mạnh mẽ và quyết đoán
Không ít ông bố bà mẹ thường bị mềm lòng khi thấy trẻ khóc nhè, thậm chí lăn ra ăn vạ do bị phạt. Bên cạnh đó, ba mẹ cũng dễ bị lay động nếu có sự can thiệp của những người thân trong gia đình, nhất là ông bà. Bởi vậy, để tránh xảy ra tình huống này, người lớn nên nói chuyện, bàn bạc và thống nhất với nhau trước khi thực hiện các phương pháp nuôi dạy con đúng cách.
3.1.5 Tương tác với trẻ nhiều hơn
Các nghiên cứu cho thấy rằng những em bé nhận được sự quan tâm, yêu thương trọn vẹn từ người thân và gia đình sẽ thường có trí tuệ thông minh và khả năng tư duy tốt hơn. Do đó, người lớn hãy dành thời gian tương tác nhiều hơn với bé bằng cách chia sẻ, nói chuyện với con, kể chuyện, đọc sách,… cho con nghe mỗi ngày, vừa giúp trẻ phát triển sớm các kỹ năng ngôn ngữ, vừa gắn kết tình cảm gia đình.
3.2 Đối với con trẻ
3.2.1 Bé tập thói quen ăn uống khoa học và đúng cách
Ba mẹ hãy tập cho bé ăn nhiều rau xanh, trái cây, uống nhiều nước và tránh xa các loại đồ ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, các loại nước ngọt có gas,… để cơ thể khỏe mạnh và não bộ phát triển một cách tốt nhất. Đây cũng là cách để giúp bé có một thói quen ăn uống khoa học cho mai này
3.2.2 Cho bé tập thể dục
Để cải thiện sức khỏe, tăng sức đề kháng thì cho bé tập những bài thể dục vừa sức cũng là một phương pháp dạy con đúng cách. Đặc biệt, việc vận động thường xuyên sẽ giúp điều hòa lượng máu lên não, tái tạo các tế bào não, nhờ vậy não bộ của bé sẽ phát triển một cách tốt nhất.
3.2.3 Đi chơi và khám phá thế giới bên ngoài
Trẻ em luôn có sự tò mò, muốn khám phá thế giới xung quanh. Ba có thể đưa bé đến những nơi bổ ích như: viện bảo tàng, khu du lịch, sở thú,… để bé khám phá nhiều hơn.
4. Con trẻ cần gì từ ba mẹ?
Để giáo dục con đúng cách và giúp bé phát triển cũng như hoàn thiện chính mình, ba mẹ cần trang bị cho mình những kiến thức nhất định. Trước tiên là phải hiểu được những tâm tư nguyện vọng của con để áp dụng những cách dạy con đúng đắn nhất.
4.1 Tình yêu thương
Ở bất kỳ độ tuổi nào thì con trẻ luôn cần tình yêu thương của ba mẹ. Tình yêu được thể hiện qua sự quan tâm, bảo vệ, là chỗ dựa an toàn để con thoải mái khám phá thế giới xung quanh. Đặc biệt, sự yêu thương và chăm sóc của ba mẹ trong những năm tháng đầu đời là yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển thể chất, tâm lý của trẻ sau này. Bởi vậy, ba mẹ nhớ dành nhiều thời gian bên con và quan tâm đúng cách để bé cảm nhận được tình yêu từ gia đình nhé!
4.2 Sự đồng hành
Mỗi lúc bé cảm thấy vui hay buồn, ba mẹ nên đồng hành ở bên cạnh để chia sẻ. Cùng bé chia sẻ niềm vui hay an ủi con mỗi lúc buồn sẽ là sợi dây kết nối giữa ba mẹ và con cái. Nhờ vậy, bé sẽ luôn cảm thấy ấm áp và an toàn khi có người thân kề cạnh, tạo động lực để bé phát huy hết khả năng về thể chất lẫn trí tuệ.
4.3 Những nhu cầu cơ bản
Ba mẹ sẽ là người đáp ứng và thỏa mãn những nhu cầu cơ bản về vật chất lẫn tinh thần của trẻ. Song, không vì quá thương con mà chiều chuộng quá mức theo cảm tính. Bởi một đứa trẻ khi được nuông chiều thái quá sẽ rất dễ hình thành tính ích kỷ, ba mẹ nhớ nhé!
5. Có nên cho trẻ phát triển tự nhiên không?
Nhiều bậc phụ huynh nghĩ rằng giáo dục con từ khi còn nhỏ theo những quy chuẩn mà người lớn muốn thì mới tốt. Và thực tế hiện nay, có nhiều rất nhiều bé chỉ mới học mẫu giáo mà lịch học thêm gần như đã dày đặc: học ở trường, trung tâm, học thêm năng khiếu, học ngoại ngữ,… Đó cũng là lý do khiến cụm từ “phát triển tự nhiên” ngày càng được quan tâm và cũng để cảnh báo nhiều ông bố bà mẹ với quan điểm: nếu muốn con phát triển tốt nhất thì nên cho bé trưởng thành trong môi trường thoải mái và tự do.
Tuy vậy, việc để con phát triển tự nhiên không có nghĩa là không dạy con học hỏi từ sớm, càng không phải là kiểu suy nghĩ thôi cứ đến tuổi con sẽ tự biết hết, đến lúc muốn thì tự nó sẽ học,… Ngược lại, đây lại là phương pháp dạy con không đúng cách và làm bé chậm phát triển.
Vậy thì có nên để con phát triển tự nhiên không? Câu trả lời là CÓ nhưng phải đúng cách. Theo đó, phụ huynh không cần áp đặt con phải học quá nhiều và phải học quá sớm những môn bé không thích. Hãy giúp bé tiếp thu kiến thức theo cách nhẹ nhàng ví dụ như học thông qua việc múa hát, kể chuyện, trò chơi trí tuệ,…. Đây cũng được xem là phương pháp dạy con đúng cách vừa khoa học vừa đảm bảo trẻ vẫn có thể phát triển tự nhiên theo hướng tốt nhất vì nó không chỉ giúp trẻ phát triển về mặt thể chất mà còn chú trọng nhân cách của trẻ.
Tóm lại, để nuôi dạy con đúng cách và khoa học, ba mẹ nên tìm hiểu thật kỹ để có thể tìm ra phương pháp giáo dục phù hợp nhất với con mình. Thông qua bài viết này, chúng tôi cũng hy vọng ba mẹ sẽ có thêm nhiều thông tin hữu ích cũng như các kinh nghiệm thiết thực khi nuôi dạy trẻ.